Operator Systemu Dystrybucyjnego (OSD) czyli potocznie mówiąc dystrybutor energii elektrycznej jest wybierany przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki i przydzielany do konkretnego obszaru. Z definicji dystrybutor energii elektrycznej odpowiada za jakość i ciągłość dostaw energii do naszego domu lub firmy. W obszarze dystrybucji mamy tzw. monopol naturalny. To zasada, która mówi o tym, że na jednym obszarze daną usługę świadczyć może tylko jeden podmiot.
Poza wcześniej wymienionym głównym zadaniem OSD, podmiot ten uczestniczy także w innych procesach jakie zachodzą na rynku energii. Dystrybucja energii ma także swój udział podczas procesu zmiany dostawcy prądu, odbiorca energii elektrycznej zmienia sprzedawcę, ale nie dystrybutora energii, który odpowiada za dany obszar. Operator systemu dystrybucyjnego świadczy usługę bilingową na rzecz sprzedawców. Za rzeczywisty odczyt licznika dale odpowiada ten sam podmiot, który dane te wysyła do naszego sprzedawcy.
Dodatkowo odbiorca prądu może wybrać nowego sprzedawcę energii wyłącznie spośród dostawców, którzy mają podpisaną Generalną Umowę Dystrybucji (GUD) z dystrybutorem odpowiedzialnym za dany teren. Odbiorca nie dokonuje zmiany dystrybutora energii. Klient zawiera z OSD, do którego sieci jest podłączony tzw. Umowę dystrybucyjną, regulującą prawa i obowiązki obu stron w zakresie dostarczania kupionej u sprzedawcy energii. Od 1 stycznia 2014 roku dystrybutorzy zobowiązali się wdrożyć Generalną Umowę Dystrybucji dla Usługi Kompleksowej (GUD-K), której celem jest ułatwienie Odbiorcom zmiany sprzedawcy energii. Zgodnie z założeniami GUD-K ma ułatwić poruszanie się Odbiorcy po rynku energii, a co za tym idzie, zachęcić do skorzystania z możliwości zmiany sprzedawcy. Dzięki GUD-K Klient podpisuje jedną umowę, mimo tego, że sprzedażą i dystrybucją energii elektrycznej zajmują się zupełnie inne podmioty.
Ponadto, docelowo klient po zmianie sprzedawcy prądu będzie otrzymywał tylko jedną fakturę za energię elektryczną, natomiast dotychczas musiał opłacać dwie faktury. W praktyce jednak wielu sprzedawców ze względu na nałożone na nich dodatkowe obowiązki, nie zdecydowało się na podpisanie Generalnej Umowy Dystrybucji dla Usługi Kompleksowej. Ten rynek cały czas się rozwija, ale w perspektywie najbliższych 3-4 lat opisany wyżej problem z pewnością zostanie rozwiązany. Takie są wymagania ze strony Unii Europejskiej, która bardzo mocno naciska na liberalizację rynku energii.
Pamiętajmy, że nasz cały rachunek za prąd składa się co do zasady z 2 części. Sprzedaż prądu stanowi ok 50% kosztów składowych rachunku za prąd. Druga połowa to koszty dystrybucji, a te również z perspektywy ostatnich lat się zmieniały. Poniżej tabele pokazujące ile płaciliśmy za dystrybucję prądu. W dystrybucji prądu, tak samo jak w sprzedaży poziom stawek u największych dystrybutorów jest praktycznie identyczny poniżej przedstawimy porównanie kosztów dystrybucji prądu dla obszaru OSD Enea dla miasta Poznań w ciągu ostatnich 12 lat
2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
składnik stały stawki sieciowej [zł/mc] dla ukł. 3 fazowego | 3,92 | 3,99 | 4,13 | 4,47 | 4,74 | 4,51 | 4,57 | 4,57 | 4,57 | 4,65 | 5,65 | 6,02 | 6,02 |
stawka opłaty przejściowej [zł/mc] | 4,86 | 5,03 | 4,5 | 3,87 | 1,13 | 2,44 | 3,29 | 3,15 | 6,5 | 6,5 | 0,33 | 0,33 | 0,33 |
opłata abonamentowa [zł/mc] | 2,48 | 2,6 | 2,89 | 3,17 | 3,3 | 3,89 | 3,89 | 3,89 | 3,84 | 3,84 | 3,84 | 3,84 | 3,84 |
składnik zmienny stawki sieciowej [zł/kWh] | 0,1383 | 0,1452 | 0,1509 | 0,1637 | 0,1734 | 0,166 | 0,168 | 0,1621 | 0,161 | 0,1629 | 0,1629 | 0,1694 | 0,1648 |
stawka jakościowa [zł/kWh] | 0,0098 | 0,0077 | 0,007 | 0,0065 | 0,0084 | 0,0108 | 0,0115 | 0,0129 | 0,0127 | 0,0125 | 0,0130 | 0,0133 | 0,0161 |
Roczny koszt dystrybucji prądu brutto [zużycie 2500kWh] | 621,61 zł | 641,68 zł | 655,58 zł | 691,78 zł | 694,38 zł | 703,66 zł | 725,39 zł | 709,49 zł | 754,20 zł | 760,61 zł | 685,84 zł | 712,21 zł | 706,67 zł |
W przypadku dystrybucji prądu wyraźnie widać, że z wyjątkiem 2016, 2019 i 2021 roku ceny za transport prądu systematycznie rosną. W roku 2019 była to interwencja rządu zamrażająca, a faktycznie obniżająca stawki dystrybucji. W 2021 w stosunku do roku poprzedniego chcąc z politycznego punktu widzenia minimalizować wzrost cen prądu, zdecydowano się na obniżenie stawek w tym obszarze.
Skąd ten wzrost? Przede wszystkim z konieczności finansowania inwestycji sieci dystrybucyjnej i jej rozbudowy, a także finansowania całej transformacji energetycznej. Politycy w ostatnich latach bardzo chętnie dodawali nowe pozycje do rachunku za energię. Opłata mocowa, a wcześniej kogeneracyjna czy OZE to tylko niektóre z nich, które powodują, że za prąd płacimy więcej.
Dystrybutorzy energii działają na sieciach rozdzielczych służących do dystrybucji energii elektrycznej. Sieci dystrybucyjne obejmują linie wysokiego (110 kV), średniego (15 kV) i niskiego (400 V) napięcia.
Dystrybutorzy energii elektrycznej w Polsce mapa jaką przygotowaliśmy prezentuje podział Polski w odniesieniu do największych podmiotów zajmujących się dostawą prądu do naszych domów i firm. Do tego grona zaliczamy:
Na koniec garść informacji dotyczących praktycznych zadań operatora systemu dystrybucyjnego, dla którego nie tylko dystrybucja prądu jest najważniejsza. Oto czym dystrybutorzy energii w Polsce się zajmują:
Jak widać dystrybutorzy prądu w Polsce wykonują często zadania, które są niezbędne do optymalizacji kosztów zakupu energii elektrycznej do naszych domów czy też firm.